Akseli Gallen-Kallela

Akseli Gallen-Kallela, właśc. Axel Waldemar Gallén (ur. 26 kwietnia 1865 w Pori, zm. 7 marca 1931 w Sztokholmie w drodze powrotnej z Danii do Finlandii, na zapalenie płuc) - malarz fiński, twórca serii obrazów inspirowanych fińską epopeją narodową Kalevala. Urodził się w Pori, w rodzinie szwedzkojęzycznej. W wieku 11 lat Axél Gallén został wysłany do Helsinek i rozpoczął naukę w szwedzkojęzycznej szkole. Od 1878 roku uczęszczał na dodatkowe zajęcia z rysunku organizowane przez Fińskie Towarzystwo Sztuki.

W 1884 roku przeniósł się do Paryża, gdzie rozpoczął studia w Académie Julian i nawiązał przyjaźń z fińskim malarzem Albertem Edelfeltem, norweskim malarzem Adamem Dörnbergerem i szwedzkim pisarzem Augustem Strindbergiem. W tym okresie powstały takie dzieła artysty jak: Stara kobieta i kot (1885), Demasquée (1888), W saunie (1889).

W roku 1890 Axél Gallén poślubił Mary Helenę Slöör, która urodziła mu dwie córki. Żona malarza pozowała mu jako modelka do obrazu pt. Madonna (1891) i tryptyku Mit Aino (1891). Podczas podróży poślubnej, w czasie której odwiedził z żoną Karelię, zaczął zbierać materiały potrzebne do zilustrowania Kalevali.

Gallén wykorzystywał motywy z eposu Kalevali w wielu swoich pracach. Był to jego sposób na wyrażenie własnego patriotyzmu, związanych z tym nadziei i rozczarowań. Choć tematyka jego późnych dzieł jest silnie narodowa i patriotyczna, styl artysty rozwijał się pod wpływem nurtów międzynarodowych, szczególnie symbolizmu i francuskiego art nouveau. Tworzył też w stylu secesji.

Inspirowany architekturą karelską, Gallén zaprojektował i zlecił budowę domu w Ruovesi, niedaleko Tampere w Finlandii. Dom o nazwie Kalela pełnił także funkcję pracowni malarza i zapoczątkował w budownictwie fińskim nurt zwany architekturą narodowego romantyzmu. W Kaleli malarz stworzył swoje najsłynniejsze dzieła: Obrona Sampo (1895), Zemsta Joukahainena (1897), Bratobójstwo (1897), Matka Lemminkäina (1897), Klątwa Kullervo (1899). W roku 1913 powstała jeszcze jedna pełniąca funkcję pracowni rezydencja jego projektu - willa w Tarvaspää w Espoo. W czasie pobytu w Ruovesi artysta zaczął posługiwać się fińską wersją swojego nazwiska, oficjalnie zmienił je na Akseli Gallen-Kallela w 1907 roku.

W roku 1900 Gallen-Kallela wykonał freski dla fińskiego pawilonu na Wystawie Światowej w Paryżu. Udział w Wystawie Finowie uczynili manifestacją swojej odrębności narodowej i sam Gallen-Kallela również zawarł w swoich freskach polityczne aluzje. Żmijom we fragmencie pt. Ilmarinen orze pole żmij malarz nadał kolory odpowiadające rosyjskim barwom narodowym. W Kalevali bohaterowi Ilmarinenowi udaje się zaorać pole i z powodzeniem wykonać inne karkołomne zadania. W 1928 roku Gallen-Kallela z pomocą syna ponownie wykonał te same freski w gmachu Muzeum Narodowego.

Techniką fresku Gallen-Kallela zdobił od 1901 do 1903 roku mauzoleum Sigrida Juséseliusa w Pori. Prace te zniszczył pożar w 1931 roku oraz II wojna światowa, jednak część malowideł zrekonstruował syn Gallen-Kalleli na podstawie szkiców.

W roku 1909 Gallen-Kallela wraz z rodziną wyjechał do Afryki, gdzie spędził dwa lata. W 1923 odziedził Stany Zjednoczone, w 1924 roku Meksyk. Do Finlandii powrócił w 1926 roku. Wykonał kilka fresków na zamówienie Muzeum Narodowego oraz banku Kansallispankki, nie przestawał też szkicować. Pracował nad serią ilustracji do Wielkiej Kalevali.

Akseli Gallen-Kallela - Malarstwo

Adres Muzeum Gallen-Kallela:
Gallen-Kallelan tie 27
FIN-02600 Espoo, Finland
Phone +358 9 849 2340
Fax +358 9 541 6426

Oficjalna strona internetowa Akseli Gallen-Kallela: www.gallen-kallela.fi/akseli/e_index.html
Muzeum Alseli Gallen-Kallela: www.gallen-kallela.fi/english.html
Ahtola-Moorhouse L., Huusko T., Olavinen A., Pettersson S. - Ateneum Guide, Ateneum Art Museum, Helsinki 2008.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Akseli_Gallen-Kallela
Strona artysty: http://www.kalela.net/
http://www.poritieto.com/index.php?title=Juseliuksen_mausoleumi
http://www.canvaz.com/painters/akseli3.htm
http://www.groningermuseum.nl/index.php?id=2554
http://www.mapscroll.fi/kuvapankki
http://www.mapscroll.fi